Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedir?

Alerjik rinit (saman nezlesi), burun mukozasının alerjenlere (polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri vb.) karşı gösterdiği aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminin bu alerjenlere karşı verdiği tepki, burun içinde iltihaplanmaya ve çeşitli semptomlara yol açar. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörler, alerjik rinitin gelişiminde rol oynar. Hastalık genellikle çocukluk veya genç erişkinlik döneminde başlar, ancak her yaşta görülebilir. Alerjik rinit, yaşam kalitesini düşürebilir ve astım gibi diğer alerjik hastalıklarla ilişkili olabilir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Belirtileri ve Semptomları

Alerjik rinitin belirtileri, alerjenlere maruz kalındığında ortaya çıkar ve mevsimsel veya yıl boyunca devam edebilir. Belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir.

• Burun akıntısı ve tıkanıklığı: Burun akıntısı genellikle berrak ve suludur. Burun tıkanıklığı, nefes almayı zorlaştırabilir ve uyku kalitesini etkileyebilir.
• Hapşırma: Özellikle sabahları veya alerjenlere maruz kalındığında sık sık hapşırma nöbetleri görülebilir.
• Gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklık: Gözler alerjenlere karşı hassas olabilir ve kaşıntı, sulanma ve kızarıklık gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
• Boğazda kaşıntı ve öksürük: Burun akıntısı boğaza doğru aktığında boğazda kaşıntı ve öksürüğe neden olabilir.
• Baş ağrısı ve yorgunluk: Burun tıkanıklığı ve uyku sorunları baş ağrısı ve yorgunluğa yol açabilir.
• Koku almada azalma: Burun mukozasındaki şişlik koku alma duyusunu azaltabilir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nasıl Ortaya Çıkar?

Alerjik rinitin oluşum süreci, alerjenlere maruz kalma ve bağışıklık sisteminin bu alerjenlere karşı verdiği tepkiyi içerir. İlk maruz kalmada, vücut alerjene karşı IgE adı verilen antikorlar üretir. Tekrar maruz kalındığında, bu IgE antikorları alerjenlere bağlanır ve mast hücreleri adı verilen hücrelerden histamin ve diğer kimyasal maddelerin salınmasına neden olur. Bu maddeler burun mukozasında iltihaplanmaya ve alerjik rinit belirtilerinin ortaya çıkmasına yol açar.

• Genetik yatkınlık: Ailede alerjik hastalık öyküsü olan kişilerde alerjik rinit gelişme riski daha yüksektir.
• Çevresel faktörler: Polenler, ev tozu akarları, hayvan tüyleri, küf sporları ve hava kirliliği gibi çevresel faktörler alerjik rinitin tetikleyicileri olabilir.
• Sigara dumanı: Sigara dumanına maruz kalmak burun mukozasını tahriş ederek alerjik rinit riskini artırabilir.
• Diğer alerjik hastalıklar: Astım veya egzama gibi diğer alerjik hastalıkları olan kişilerde alerjik rinit görülme olasılığı daha yüksektir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Tedavi Yöntemleri

Alerjik rinitin tedavisinde amaç, semptomları kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi seçenekleri arasında alerjenden kaçınma, ilaç tedavisi ve immünoterapi (aşı tedavisi) bulunur.

Medikal Tedavi

İlaç tedavisi, alerjik rinit semptomlarını hafifletmek için kullanılır. En sık kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Antihistaminikler: Histaminin etkisini bloke ederek burun akıntısı, hapşırma ve kaşıntı gibi semptomları azaltır. Hem oral (ağızdan alınan) hem de nasal (burun spreyi) formları mevcuttur.
• Kortikosteroidler: Burun içindeki iltihabı azaltarak burun tıkanıklığını ve diğer semptomları hafifletir. Genellikle burun spreyi şeklinde kullanılır.
• Dekonjestanlar: Burun damarlarını daraltarak burun tıkanıklığını giderir. Ancak uzun süreli kullanımları önerilmez.
• Lökotrien antagonistleri: Lökotrienlerin etkisini bloke ederek iltihabı azaltır ve semptomları hafifletir.

İmmünoterapi (Aşı Tedavisi)

İmmünoterapi, vücudun alerjenlere karşı tolerans geliştirmesini amaçlar. Düzenli olarak alerjenin küçük dozları verilerek bağışıklık sistemi alerjene karşı duyarsızlaştırılır. İmmünoterapi, alerjik rinit semptomlarını uzun vadede azaltabilir ve ilaç ihtiyacını azaltabilir. İmmünoterapi, cilt altı enjeksiyonları veya dil altı tabletleri şeklinde uygulanabilir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nasıl Önlenir?

Alerjik riniti önlemek veya semptomları azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Alerjenlerden kaçınma: Alerjiye neden olan maddelerden (polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri vb.) mümkün olduğunca uzak durmak önemlidir.
• Evde önlemler: Evde toz akarlarını azaltmak için yatak takımlarını sık sık yıkamak, halıları kaldırmak ve hava temizleyicileri kullanmak faydalı olabilir.
• Polen mevsiminde önlemler: Polen mevsiminde pencereleri kapalı tutmak, dışarıda maske takmak ve polenlerin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmaktan kaçınmak semptomları azaltabilir.
• Sigara dumanından kaçınma: Sigara dumanı burun mukozasını tahriş ederek alerjik rinit semptomlarını kötüleştirebilir.
• Hava kirliliğinden korunma: Hava kirliliğinin yoğun olduğu günlerde dışarı çıkmaktan kaçınmak ve hava temizleyici maskeler kullanmak faydalı olabilir.