Boyun Fıtığı Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Boyun Fıtığı Nedir?

Boyun Fıtığı (Servikal Disk Herniasyonu), boyun omurları arasındaki disklerin yırtılması veya kayması sonucu sinirlere baskı yapması durumudur. Bu durum genellikle omurlar arasındaki disklerin yaşlanma, travma veya tekrarlayan hareketler sonucu zayıflamasıyla meydana gelir. Diskin içindeki jel kıvamındaki madde (nucleus pulposus), dış katmandan (anulus fibrosus) dışarı doğru çıkarak omurilik veya sinir köklerine baskı yapabilir.

Boyun fıtığı, boyun ağrısı, omuz, kol ve el bölgesinde ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi belirtilere yol açabilir. Şiddetli vakalarda, omuriliğe ciddi baskı olması durumunda yürüme güçlüğü ve bağırsak/mesane kontrolünde sorunlar görülebilir.

Boyun Fıtığı Belirtileri ve Semptomları

Boyun fıtığının belirtileri, fıtığın boyutuna, yerine ve sinirlere yaptığı baskının şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Erken dönemde genellikle boyun ağrısı ve kas spazmları görülürken, ilerleyen dönemlerde sinir basısına bağlı belirtiler ortaya çıkar.

• Boyun Ağrısı: En sık görülen belirtidir. Ağrı, boyundan omuzlara, sırta ve kollara yayılabilir.
• Kol ve El Ağrısı: Sinir köklerine baskı nedeniyle kolda ve elde şiddetli ağrı, uyuşma ve karıncalanma hissedilebilir.
• Uyuşma ve Karıncalanma: Etkilenen sinirin innerve ettiği bölgelerde uyuşma ve karıncalanma (parestezi) görülebilir. Genellikle parmaklarda ve elde hissedilir.
• Kas Güçsüzlüğü: Sinir basısı, ilgili kasların güçsüzleşmesine neden olabilir. Bu durum, el becerilerinde azalma, eşyaları tutmada zorluk veya kolu kaldırmada güçlük şeklinde kendini gösterebilir.
• Baş Ağrısı: Boyun fıtığı, bazı durumlarda baş ağrısına neden olabilir. Genellikle enseden başlayıp başın ön tarafına doğru yayılan gerilim tipi baş ağrıları görülür.
• Refleks Kaybı: Sinir basısı, etkilenen bölgedeki reflekslerde azalmaya veya kayba yol açabilir.

İleri dönemde, omuriliğe baskı olması durumunda yürüme güçlüğü (miyopati), denge sorunları ve bağırsak/mesane kontrolünde problemler ortaya çıkabilir. Bu durum, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.

Boyun Fıtığı Nasıl Ortaya Çıkar?

Boyun fıtığı, genellikle aşağıdaki faktörlerin etkisiyle oluşur:

• Yaşlanma: Yaşla birlikte omurlar arasındaki disklerin su içeriği azalır ve elastikiyetini kaybeder. Bu durum, disklerin yırtılma ve fıtıklaşma riskini artırır.
• Travma: Boyuna gelen ani bir darbe veya kaza (örneğin, trafik kazası, düşme) disklerin zarar görmesine ve fıtık oluşmasına neden olabilir.
• Tekrarlayan Hareketler: Sürekli olarak aynı hareketleri yapmak (örneğin, bilgisayar başında uzun süre çalışmak, başı öne eğerek çalışmak) boyun bölgesindeki kasları ve diskleri zorlayarak fıtık oluşumuna zemin hazırlayabilir.
• Duruş Bozuklukları: Yanlış duruş pozisyonları (örneğin, kambur durmak) boyun omurları üzerindeki baskıyı artırarak disklerin yıpranmasına ve fıtıklaşmasına neden olabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede boyun fıtığı öyküsü olan kişilerde, boyun fıtığı gelişme riski daha yüksektir.
• Sigara İçmek: Sigara içmek, disklerin beslenmesini bozarak dejenere olmalarını hızlandırır ve fıtık riskini artırır.
• Aşırı Kilo: Aşırı kilo, omurgaya binen yükü artırarak disklerin daha hızlı yıpranmasına neden olabilir.

Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• İleri yaş
• Ağır kaldırma
• Tekrarlayan boyun hareketleri
• Duruş bozuklukları
• Obezite
• Sigara kullanımı

Boyun Fıtığı Tedavi Yöntemleri

Boyun fıtığı tedavisinde amaç, ağrıyı azaltmak, sinir basısını ortadan kaldırmak ve hastanın günlük yaşam aktivitelerine geri dönmesini sağlamaktır. Tedavi seçenekleri, fıtığın şiddetine, belirtilere ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

Medikal Tedavi

Hafif ve orta şiddetli boyun fıtığı vakalarında genellikle medikal tedavi yöntemleri uygulanır. Bu yöntemler şunları içerir:

• Ağrı Kesiciler: Ağrıyı hafifletmek için parasetamol, ibuprofen veya naproksen gibi reçetesiz veya reçeteli ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Kas Gevşeticiler: Boyun kaslarındaki spazmları azaltmak için kas gevşeticiler reçete edilebilir.
• Anti-inflamatuar İlaçlar (NSAID'ler): İltihabı azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) kullanılabilir.
• Kortikosteroidler: Şiddetli ağrı ve iltihap durumlarında, oral veya enjeksiyon yoluyla kortikosteroidler kullanılabilir.
• Fizik Tedavi: Fizik tedavi, boyun kaslarını güçlendirmek, esnekliği artırmak ve duruşu düzeltmek için önemlidir. Fizyoterapist, egzersizler, manuel terapi ve diğer yöntemlerle hastanın iyileşmesine yardımcı olur.

Cerrahi Tedavi

Medikal tedaviye yanıt vermeyen, şiddetli ağrıları olan veya sinir basısına bağlı ciddi belirtileri olan hastalarda cerrahi tedavi düşünülebilir. Cerrahi yöntemler şunları içerir:

• Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF): En sık uygulanan cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde, boynun ön tarafından bir kesi yapılarak fıtıklaşmış disk çıkarılır ve omurlar arasına kemik grefti yerleştirilerek omurların kaynaşması sağlanır.
• Servikal Disk Artroplastisi (Yapay Disk): ACDF'ye alternatif olarak, fıtıklaşmış disk çıkarıldıktan sonra omurlar arasına yapay bir disk yerleştirilir. Bu yöntem, boyun hareketliliğini korumayı amaçlar.
• Posterior Servikal Laminoplasti veya Laminektomi: Boynun arka tarafından bir kesi yapılarak omurilik üzerindeki baskıyı azaltmak için omurga kemiğinin bir kısmı çıkarılır.

Doğal Tedavi ve Destekleyici Yöntemler

• Akupunktur: Akupunktur, ağrıyı azaltmaya ve kas spazmlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Masaj Terapisi: Masaj, boyun kaslarını gevşeterek ağrıyı azaltabilir ve kan dolaşımını iyileştirebilir.
• Yoga ve Pilates: Yoga ve pilates, boyun kaslarını güçlendirmek, esnekliği artırmak ve duruşu düzeltmek için faydalı olabilir.
• Isı ve Soğuk Uygulaması: Ağrıyı azaltmak ve kas spazmlarını hafifletmek için ısı veya soğuk uygulaması yapılabilir.

Boyun Fıtığı Nasıl Önlenir?

Boyun fıtığını önlemek veya tekrarlama riskini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Doğru Duruş Pozisyonu: Otururken, ayakta dururken ve yürürken doğru duruş pozisyonunu korumak önemlidir. Omuzlar geride, baş dik ve çene hafifçe içeri çekilmiş olmalıdır.
• Ergonomik Çalışma Ortamı: Bilgisayar başında çalışırken, ekranın göz hizasında olması, sandalyenin uygun yüksekliğe ayarlanması ve düzenli aralıklarla mola verilmesi önemlidir.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçınmak: Ağır eşyaları kaldırırken dikkatli olmak ve doğru teknikleri kullanmak önemlidir. Dizleri bükerek ve sırtı düz tutarak kaldırma yapılmalıdır.
• Boyun Egzersizleri: Boyun kaslarını güçlendirmek ve esnekliği artırmak için düzenli olarak boyun egzersizleri yapmak faydalıdır.
• Kilo Kontrolü: Sağlıklı kiloyu korumak, omurgaya binen yükü azaltarak disklerin yıpranmasını önleyebilir.
• Sigarayı Bırakmak: Sigara içmek, disklerin beslenmesini bozarak dejenere olmalarını hızlandırır. Sigarayı bırakmak, boyun fıtığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Düzenli Egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, kasları güçlendirerek ve esnekliği artırarak boyun sağlığını korumaya yardımcı olur.
• Uygun Yastık Seçimi: Uyurken boynun doğru pozisyonda kalmasını sağlayan uygun bir yastık seçmek önemlidir.