Egzama Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Egzama Nedir?

Egzama (atopik dermatit), ciltte kaşıntı, kızarıklık ve kuruluğa neden olan kronik bir inflamatuvar cilt hastalığıdır. Genellikle çocukluk döneminde başlar, ancak her yaşta görülebilir. Egzama, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu sonucu ortaya çıkar. Cildin bariyer fonksiyonunun bozulması, alerjenlerin ve tahriş edici maddelerin cilde daha kolay nüfuz etmesine ve inflamasyona yol açmasına neden olur.

Egzama Belirtileri ve Semptomları

Egzamanın belirtileri kişiden kişiye ve yaşa göre değişiklik gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Kaşıntı: Özellikle geceleri şiddetlenebilir.
• Kızarıklık: Ciltte kırmızı, iltihaplı alanlar oluşur.
• Kuruluk: Cilt kuru, pul pul ve çatlamış görünebilir.
• Kabarcıklar: Küçük, sıvı dolu kabarcıklar oluşabilir ve patlayarak kabuklanabilir.
• Kabuklanma: Ciltte kalın, kuru kabuklar oluşabilir.
• Kalınlaşma: Sürekli kaşıma nedeniyle cilt kalınlaşabilir ve deri rengi koyulaşabilir (likenifikasyon).

Bebeklerde egzama genellikle yüzde, saçlı deride ve dirseklerin dış kısımlarında görülürken, çocuklarda ve yetişkinlerde dirseklerin iç kısımlarında, dizlerin arkasında, bileklerde ve ellerde daha sık görülür.

Egzama Nasıl Ortaya Çıkar?

Egzamanın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Genetik Yatkınlık: Ailede egzama, astım veya alerjik rinit öyküsü olan kişilerde egzama riski daha yüksektir.
• Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sisteminin alerjenlere veya tahriş edici maddelere aşırı tepki vermesi egzama gelişimine katkıda bulunabilir.
• Cilt Bariyeri: Cildin bariyer fonksiyonunun bozulması, alerjenlerin ve tahriş edici maddelerin cilde daha kolay nüfuz etmesine neden olur.
• Çevresel Faktörler: Alerjenler (polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri), tahriş edici maddeler (sabunlar, deterjanlar, parfümler), hava koşulları (soğuk, kuru hava), stres ve enfeksiyonlar egzama belirtilerini tetikleyebilir.

Egzama Tedavi Yöntemleri

Egzamanın kesin bir tedavisi olmamasına rağmen, belirtileri kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür. Tedavi seçenekleri şunlardır:

Medikal Tedavi

Topikal Kortikosteroidler: İnflamasyonu azaltmak ve kaşıntıyı gidermek için kullanılır. Doktorun önerdiği şekilde ve sürede kullanılmalıdır. Uzun süreli ve yanlış kullanımı yan etkilere neden olabilir.

Topikal Kalsinörin İnhibitörleri: Bağışıklık sistemini baskılayarak inflamasyonu azaltır. Kortikosteroidlere alternatif olarak veya kortikosteroidlerle birlikte kullanılabilir.

Nemlendiriciler: Cildin nemini korumak ve kuruluğu önlemek için düzenli olarak kullanılmalıdır. Özellikle banyo veya duştan sonra cilde uygulanması önemlidir.

Antihistaminikler: Kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olabilir, özellikle geceleri kaşıntıdan dolayı uyku sorunları yaşayan kişilerde faydalıdır.

Fototerapi: Ultraviyole (UV) ışınları kullanılarak ciltteki inflamasyonu azaltır. Genellikle diğer tedavilere yanıt vermeyen şiddetli egzama vakalarında kullanılır.

Sistemik İlaçlar: Şiddetli egzama vakalarında, doktor tarafından ağızdan alınan veya enjeksiyon yoluyla uygulanan ilaçlar (kortikosteroidler, immünosupresanlar) kullanılabilir.

Egzama Nasıl Önlenir?

Egzamayı önlemek veya belirtilerini hafifletmek için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Cildi Nemli Tutun: Cildinizi düzenli olarak nemlendirici kremler veya losyonlarla nemlendirin. Özellikle banyo veya duştan sonra cildinizi kuruladıktan hemen sonra nemlendirici uygulayın.
• Tahriş Edici Maddelerden Kaçının: Sert sabunlar, deterjanlar, parfümler ve diğer kimyasal maddelerden kaçının. Hassas ciltler için özel olarak formüle edilmiş, parfümsüz ve alkolsüz ürünler kullanın.
• Alerjenlerden Kaçının: Alerjiniz olduğunu bildiğiniz maddelerden (polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri) uzak durun. Evinizi düzenli olarak temizleyin ve alerjenlere karşı önlemler alın.
• Stresi Yönetin: Stres egzama belirtilerini tetikleyebilir. Stresi yönetmek için yoga, meditasyon, egzersiz veya hobilerinizle ilgilenmek gibi yöntemler deneyin.
• Pamuklu Giysiler Giyin: Cildinizi tahriş edebilecek sentetik kumaşlardan kaçının. Pamuklu ve rahat giysiler tercih edin.
• Ilık Suyla Duş Alın: Sıcak su cildi kurutabilir. Ilık suyla kısa süreli duşlar alın ve cildinizi nazikçe kurulayın.
• Tetikleyicileri Belirleyin: Egzama belirtilerinizi tetikleyen faktörleri (besinler, hava koşulları, stres) belirlemeye çalışın ve onlardan kaçının.