Gastrit Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Gastrit Nedir?

Gastrit, mide iç yüzeyinin iltihaplanması durumudur. Bu iltihaplanma, mide zarının hasar görmesine ve çeşitli semptomlara yol açabilir. Gastrit, ani (akut) veya uzun süreli (kronik) olabilir. Nedenleri arasında Helicobacter pylori (H. pylori) bakterisi enfeksiyonu, ağrı kesicilerin (NSAID'ler) aşırı kullanımı, alkol tüketimi, stres ve bazı otoimmün hastalıklar yer alır. Gastritin oluşum mekanizması, mide asidinin dengesinin bozulması ve mide zarının koruyucu mekanizmalarının zayıflamasıyla ilgilidir.

Gastrit Belirtileri ve Semptomları

Gastritin belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Karın ağrısı: Genellikle üst karın bölgesinde hissedilir ve yanma, kemirme veya ağrı şeklinde olabilir.

• Mide bulantısı ve kusma: Özellikle yemeklerden sonra ortaya çıkabilir.

• İştah kaybı: Mide rahatsızlığı nedeniyle yemek yeme isteği azalabilir.

• Şişkinlik ve hazımsızlık: Yemeklerden sonra karında dolgunluk hissi ve rahatsızlık.

• Geğirme: Sıklıkla görülebilir.

• Dışkıda kan (melena) veya kusmukta kan (hematemez): Mide kanaması belirtisi olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Kronik gastrit genellikle daha hafif belirtilerle seyreder ve uzun süreli hazımsızlık, şişkinlik gibi şikayetlere neden olabilir. İleri dönemlerde mide ülseri veya mide kanseri riskini artırabilir.

Gastrit Nasıl Ortaya Çıkar?

Gastritin oluşum süreci, mide zarının hasar görmesi ve iltihaplanmasıyla başlar. Bu hasar, çeşitli faktörler nedeniyle ortaya çıkabilir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Helicobacter pylori (H. pylori) enfeksiyonu: Gastritin en yaygın nedenidir. Bu bakteri, mide zarında iltihaplanmaya neden olarak gastrite yol açar.

• Ağrı kesicilerin (NSAID'ler) aşırı kullanımı: İbuprofen, naproksen gibi ilaçlar mide zarını tahriş edebilir ve gastrite neden olabilir.

• Alkol tüketimi: Aşırı alkol tüketimi mide zarını tahriş eder ve iltihaplanmaya yol açabilir.

• Stres: Kronik stres, mide asidi üretimini artırarak gastrit riskini artırabilir.

• Otoimmün hastalıklar: Bazı otoimmün hastalıklar, vücudun kendi mide hücrelerine saldırmasına neden olarak gastrite yol açabilir (otoimmün gastrit).

• Safra reflüsü: Safra, mideden yemek borusuna geri kaçarak mide zarını tahriş edebilir.

• Radyasyon tedavisi: Karın bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi mide zarını hasar görebilir.

• Yaşlılık: Yaş ilerledikçe mide zarının incelmesi ve hasara karşı daha duyarlı hale gelmesi gastrit riskini artırır.

Gastrit Tedavi Yöntemleri

Gastritin tedavisi, nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri arasında medikal tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri ve nadiren cerrahi müdahale yer alır.

Medikal Tedavi

Medikal tedavide amaç, mide asidini azaltmak, mide zarını korumak ve enfeksiyonu tedavi etmektir. Kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Proton pompa inhibitörleri (PPI'lar): Omeprazol, lansoprazol gibi ilaçlar mide asidi üretimini azaltarak mide zarının iyileşmesine yardımcı olur.

• H2 reseptör blokerleri: Ranitidin, famotidin gibi ilaçlar mide asidi üretimini azaltır.

• Antasitler: Alüminyum hidroksit, magnezyum hidroksit gibi ilaçlar mide asidini nötralize ederek hızlı rahatlama sağlar.

• Antibiyotikler: H. pylori enfeksiyonu varsa, doktorunuz antibiyotik tedavisi uygulayacaktır. Genellikle birden fazla antibiyotik kombinasyonu kullanılır.

• Mide koruyucu ilaçlar: Sukralfat gibi ilaçlar mide zarını kaplayarak asidin zararını azaltır.

Ağrı kesici kullanımından kaynaklanan gastritlerde, ağrı kesicilerin kullanımının bırakılması veya farklı bir ağrı kesiciye geçilmesi önerilir.

Gastrit Nasıl Önlenir?

Gastriti önlemek veya semptomları hafifletmek için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Sağlıklı beslenme: Düzenli ve dengeli beslenmek, mideyi tahriş eden yiyeceklerden kaçınmak önemlidir. Özellikle acı, baharatlı, yağlı ve asitli yiyeceklerden uzak durulmalıdır.

• Alkol ve sigara tüketimini sınırlamak: Alkol ve sigara mide zarını tahriş edebilir ve gastrit riskini artırabilir.

• Ağrı kesicileri dikkatli kullanmak: Ağrı kesicileri doktor tavsiyesiyle ve mümkün olan en düşük dozda kullanmak önemlidir. Mide koruyucu ilaçlarla birlikte kullanmak mide üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir.

• Stresi yönetmek: Stres, mide asidi üretimini artırarak gastrit riskini artırabilir. Stresi yönetmek için yoga, meditasyon, egzersiz gibi yöntemler denenebilir.

• H. pylori enfeksiyonunu tedavi etmek: H. pylori enfeksiyonu tespit edilirse, doktorunuzun önerdiği antibiyotik tedavisini tamamlamak önemlidir.

• Küçük ve sık öğünler tüketmek: Mideyi aşırı doldurmaktan kaçınmak ve küçük ve sık öğünler tüketmek mide üzerindeki yükü azaltır.

• Bol su içmek: Yeterli miktarda su içmek sindirime yardımcı olur ve mide zarını korur.