HIV/AIDS Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Güncel ve güvenilir tıbbi bilgiler • Uzman doktorlar tarafından onaylanmıştır

HIV/AIDS Nedir?

HIV/AIDS (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü/Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu), HIV virüsünün neden olduğu ve bağışıklık sistemini zayıflatarak çeşitli enfeksiyonlara ve kansere karşı savunmasız hale getiren kronik bir hastalıktır. HIV, bağışıklık sisteminin önemli hücreleri olan CD4+ T hücrelerini hedef alarak çoğalır ve bu hücrelerin sayısını azaltır. Tedavi edilmediği takdirde, HIV enfeksiyonu zamanla AIDS'e ilerleyebilir.

HIV/AIDS Belirtileri ve Semptomları

HIV enfeksiyonunun belirtileri, enfeksiyonun evresine göre değişiklik gösterebilir. Erken dönemde belirtiler genellikle grip benzeridir ve hafiftir, bu nedenle enfekte olan kişiler belirtileri fark etmeyebilir. İleri dönemlerde ise belirtiler daha belirgin ve şiddetli hale gelir.

  • Erken Dönem Belirtileri:
    • Ateş
    • Baş ağrısı
    • Boğaz ağrısı
    • Lenf bezlerinde şişme
    • Ciltte döküntü
    • Kas ağrıları
  • İleri Dönem Belirtileri (AIDS):
    • Açıklanamayan kilo kaybı
    • Kronik ishal
    • Gece terlemeleri
    • Yorgunluk
    • Tekrarlayan enfeksiyonlar (örneğin, pnömoni, tüberküloz)
    • Cilt, ağız veya burun içinde beyaz lekeler
    • Nörolojik sorunlar (örneğin, hafıza kaybı, depresyon)

HIV/AIDS Nasıl Ortaya Çıkar?

HIV, enfekte vücut sıvılarının (kan, semen, vajinal sıvılar, anne sütü) doğrudan teması yoluyla bulaşır. En sık bulaşma yolları şunlardır:

  • Korunmasız cinsel ilişki (vajinal, anal veya oral)
  • Enjektör paylaşımı (uyuşturucu kullanımı, dövme veya piercing yapımı)
  • Hamilelik, doğum veya emzirme sırasında anneden bebeğe geçiş
  • Kan transfüzyonu (günümüzde çok nadir)

Risk faktörleri arasında korunmasız cinsel ilişkiye girmek, birden fazla cinsel partneri olmak, enjektör paylaşmak ve HIV pozitif bir anneye sahip olmak yer alır.

HIV/AIDS Tedavi Yöntemleri

HIV enfeksiyonu için kesin bir tedavi olmamasına rağmen, antiretroviral tedavi (ART) ile virüsün çoğalması kontrol altına alınabilir ve bağışıklık sistemi güçlendirilebilir. ART, HIV pozitif kişilerin sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmesine yardımcı olur ve virüsün başkalarına bulaşma riskini azaltır.

Medikal Tedavi

Antiretroviral tedavi (ART), genellikle farklı ilaç sınıflarından oluşan bir kombinasyon terapisidir. Bu ilaçlar, virüsün farklı aşamalarda çoğalmasını engelleyerek etki gösterir. ART'ye erken başlamak ve düzenli olarak ilaçları almak, tedavinin başarısı için önemlidir. ART'nin yan etkileri olabilir, ancak genellikle yönetilebilir düzeydedir.

Tedavi sürecinde düzenli doktor kontrolleri ve kan testleri yapılması, tedavinin etkinliğini izlemek ve yan etkileri yönetmek için gereklidir.

HIV/AIDS Nasıl Önlenir?

HIV enfeksiyonunu önlemek için alınabilecek çeşitli önlemler bulunmaktadır:

  • Korunmalı Cinsel İlişki: Her cinsel ilişkide kondom kullanmak, HIV bulaşma riskini önemli ölçüde azaltır.
  • Enjektör Paylaşımından Kaçınmak: Uyuşturucu kullanımı veya dövme/piercing yapımı sırasında steril iğneler kullanmak, HIV bulaşma riskini ortadan kaldırır.
  • Pre-exposure Prophylaxis (PrEP): HIV riski yüksek olan kişiler (örneğin, HIV pozitif partneri olanlar) için günlük olarak alınan bir ilaçtır. PrEP, HIV enfeksiyonunu önlemede oldukça etkilidir.
  • Post-exposure Prophylaxis (PEP): HIV'e maruz kalma riski olan kişiler (örneğin, korunmasız cinsel ilişki sonrası) için maruziyetten sonraki 72 saat içinde başlanması gereken bir ilaçtır. PEP, HIV enfeksiyonunu önleme şansını artırır.
  • Düzenli HIV Testi: Cinsel olarak aktif olan veya HIV riski taşıyan kişilerin düzenli olarak HIV testi yaptırması, enfeksiyonun erken teşhis edilmesine ve tedaviye başlanmasına yardımcı olur.
  • Hamilelikte Tarama ve Tedavi: HIV pozitif hamile kadınların tedavi edilmesi, virüsün bebeğe bulaşma riskini önemli ölçüde azaltır.