Skolyoz Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Skolyoz Nedir?

Skolyoz, omurganın yana doğru eğriliği ile karakterize bir durumdur. Normalde düz olması gereken omurga, skolyoz durumunda 'C' veya 'S' şeklinde bir eğrilik gösterir. Bu eğrilik, omurganın rotasyonu ile birlikte de görülebilir. Skolyozun nedenleri çeşitlidir; bazı vakalar doğuştan gelirken (konjenital), bazıları nöromüsküler hastalıklardan kaynaklanır (örneğin, serebral palsi veya müsküler distrofi). Ancak, vakaların büyük bir çoğunluğunda (idiyopatik skolyoz) kesin bir neden belirlenemez. İdiyopatik skolyoz en sık ergenlik döneminde ortaya çıkar ve genellikle ağrısızdır, bu nedenle erken teşhis önemlidir.

Skolyoz Belirtileri ve Semptomları

Skolyozun belirtileri eğriliğin derecesine ve tipine göre değişiklik gösterir. Erken dönemde belirtiler hafif olabilir ve fark edilmesi zor olabilirken, ilerleyen dönemlerde daha belirgin hale gelirler.

• Omuzlarda veya kalçalarda asimetri: Bir omuz diğerinden daha yüksekte veya bir kalça diğerinden daha belirgin olabilir.
• Sırt veya belde asimetri: Sırtın bir tarafı diğerinden daha çıkıntılı görünebilir.
• Kaburgalarda asimetri: Öne eğildiğinizde kaburgaların bir tarafı diğerinden daha yüksekte olabilir.
• Elbiselerin düzgün durmaması: Elbiseler vücuda tam oturmayabilir veya bir tarafı aşağı kayabilir.
• Sırt ağrısı: Özellikle yetişkinlerde skolyoz ağrıya neden olabilir.
• Yorgunluk: Omurganın eğriliği kasları daha fazla çalıştırmaya zorladığı için yorgunluk hissi olabilir.
• Nefes darlığı (şiddetli vakalarda): Şiddetli skolyoz akciğerlerin kapasitesini etkileyebilir ve nefes darlığına neden olabilir.

Skolyoz Nasıl Ortaya Çıkar?

Skolyozun oluşum süreci ve nedenleri karmaşıktır ve vakaların çoğunda kesin bir neden belirlenemez. Skolyozun başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Yaş: İdiyopatik skolyoz en sık ergenlik döneminde, büyüme hızının en yüksek olduğu zamanlarda ortaya çıkar.
• Cinsiyet: Kız çocuklarında skolyozun ilerleme riski erkek çocuklara göre daha yüksektir.
• Aile öyküsü: Ailede skolyoz öyküsü olan bireylerde skolyoz gelişme riski daha yüksektir.
• Nöromüsküler hastalıklar: Serebral palsi, müsküler distrofi gibi nöromüsküler hastalıklar skolyoz riskini arttırır.
• Doğuştan anomaliler: Omurga anomalileri (konjenital skolyoz) skolyozun bir nedeni olabilir.

Skolyoz Tedavi Yöntemleri

Skolyoz tedavisi, eğriliğin derecesine, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve skolyozun ilerleme riskine göre belirlenir. Tedavi seçenekleri medikal, cerrahi ve destekleyici tedavileri içerir.

Medikal Tedavi

Medikal tedavi genellikle hafif ve orta dereceli skolyoz vakalarında uygulanır. Amaç, eğriliğin ilerlemesini durdurmak ve semptomları hafifletmektir.

• Gözlem: Hafif eğriliklerde (25 derecenin altında) düzenli aralıklarla röntgen çekilerek eğriliğin ilerlemesi takip edilir.
• Korseleme: Orta dereceli eğriliklerde (25-40 derece arası) korse kullanımı, eğriliğin ilerlemesini durdurmaya veya yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Korse, genellikle büyüme tamamlanana kadar günde belirli saatler boyunca giyilir.

Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi, genellikle eğriliğin şiddetli olduğu (40-50 derece ve üzeri) ve konservatif tedavilere yanıt vermeyen vakalarda uygulanır. Amaç, eğriliği düzeltmek ve omurganın stabilizasyonunu sağlamaktır.

• Spinal Füzyon: En sık uygulanan cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde, omurlar arasına kemik greftleri yerleştirilir ve vidalar, çubuklar veya teller kullanılarak omurga sabitlenir. Zamanla kemikler birbirine kaynar ve omurga düzleşir.

Destekleyici Tedaviler

Fizyoterapi ve egzersizler, skolyoz tedavisinin önemli bir parçasıdır. Bu tedaviler, kasları güçlendirmeye, esnekliği arttırmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.

• Schroth Yöntemi: Skolyoz için özel olarak geliştirilmiş bir fizyoterapi yöntemidir. Bu yöntemde, postür düzeltme, solunum egzersizleri ve özel egzersizler kullanılarak omurganın hizalanması ve kasların güçlendirilmesi amaçlanır.

Skolyoz Nasıl Önlenir?

Skolyozu tamamen önlemek mümkün olmasa da, bazı koruyucu önlemler ve yaşam tarzı önerileri ile skolyozun ilerlemesini yavaşlatmak ve semptomları hafifletmek mümkündür.

• Erken teşhis: Skolyozun erken teşhisi, tedavi başarısını arttırır. Çocukların düzenli olarak skolyoz açısından taranması önemlidir. Özellikle ergenlik döneminde hızlı büyüme dönemlerinde dikkatli olunmalıdır.
• Doğru duruş: Doğru duruş, omurganın sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Otururken ve ayakta dururken dik durmaya özen gösterin.
• Ağır yüklerden kaçının: Ağır yükleri taşımak omurgaya zarar verebilir. Ağır yükleri taşımaktan kaçının veya doğru tekniklerle taşıyın.
• Düzenli egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, kasları güçlendirmeye ve omurganın esnekliğini arttırmaya yardımcı olur. Özellikle sırt ve karın kaslarını güçlendiren egzersizler önemlidir.
• Sağlıklı beslenme: Sağlıklı beslenme, kemiklerin ve kasların sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin besinler tüketin.