Zatürre (Pnömoni) Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Zatürre (Pnömoni) Nedir?

Zatürre (Pnömoni), akciğerlerin iltihaplanmasıyla karakterize edilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu enfeksiyon, bakteri, virüs veya mantarlar gibi çeşitli mikroorganizmalar tarafından tetiklenebilir. Zatürre, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveoller) sıvı veya irinle dolmasına neden olarak solunum güçlüğüne yol açar. Hastalığın şiddeti hafiften yaşamı tehdit edene kadar değişebilir ve yaşlılar, çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde daha ciddi seyretme eğilimindedir.

Zatürre (Pnömoni) Belirtileri ve Semptomları

Zatürrenin belirtileri, enfeksiyonun nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Öksürük: Genellikle balgamlıdır (yeşil, sarı veya kanlı olabilir).
• Ateş: Yüksek ateş (38°C ve üzeri) sıklıkla görülür.
• Titreme: Ateşle birlikte titreme nöbetleri olabilir.
• Nefes Darlığı: Özellikle eforla birlikte nefes darlığı yaşanabilir.
• Göğüs Ağrısı: Derin nefes alırken veya öksürürken artan keskin bir göğüs ağrısı olabilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk: Genel bir halsizlik ve yorgunluk hissi yaygındır.
• İştahsızlık: İştah kaybı ve beslenme güçlüğü görülebilir.
• Zihin Bulanıklığı (özellikle yaşlılarda): Yaşlı hastalarda zihin bulanıklığı veya konfüzyon görülebilir.

Erken dönem belirtileri genellikle soğuk algınlığına benzerken, ileri dönemde nefes darlığı ve göğüs ağrısı daha belirgin hale gelir.

Zatürre (Pnömoni) Nasıl Ortaya Çıkar?

Zatürre, genellikle solunum yoluyla alınan mikroorganizmaların akciğerlere ulaşması sonucu oluşur. Bu mikroorganizmalar, bağışıklık sisteminin zayıflaması veya yüksek miktarda maruz kalma durumunda enfeksiyona neden olabilir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Yaş: Bebekler ve yaşlılar zatürreye karşı daha savunmasızdır.
• Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: HIV/AIDS, kanser tedavisi veya organ nakli gibi durumlar bağışıklık sistemini zayıflatır.
• Kronik Hastalıklar: Astım, KOAH, diyabet ve kalp hastalığı gibi kronik hastalıklar zatürre riskini artırır.
• Sigara İçmek: Sigara içmek akciğerlere zarar vererek enfeksiyona karşı savunmasız hale getirir.
• Hastanede Yatış: Özellikle yoğun bakımda yatan hastalar hastane kaynaklı zatürreye (nozokomiyal pnömoni) yakalanma riski taşır.
• Yutma Güçlüğü: Yutma güçlüğü olan kişilerde, yiyecek veya sıvıların akciğerlere kaçması (aspirasyon) sonucu aspirasyon pnömonisi gelişebilir.

Zatürre (Pnömoni) Tedavi Yöntemleri

Zatürrenin tedavisi, enfeksiyonun nedenine, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi genellikle antibiyotikler, antiviral ilaçlar veya antifungal ilaçlar kullanılarak yapılır.

Medikal Tedavi

Bakteriyel Zatürre: Antibiyotikler kullanılır. Hangi antibiyotiğin kullanılacağı, enfeksiyona neden olan bakteriye ve antibiyotik dirençlilik durumuna göre belirlenir. Tedavi genellikle 5-10 gün sürer.

Viral Zatürre: Antiviral ilaçlar kullanılabilir, ancak çoğu viral zatürre vakası kendiliğinden iyileşir. Destekleyici tedavi (dinlenme, sıvı alımı, ağrı kesiciler) önemlidir.

Mantar Zatürresi: Antifungal ilaçlar kullanılır. Tedavi süresi ve ilaç seçimi, mantar türüne ve enfeksiyonun şiddetine göre değişir.

Destekleyici Tedavi: Tüm zatürre türlerinde dinlenme, bol sıvı tüketimi ve ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen) önemlidir. Şiddetli vakalarda hastaneye yatış ve oksijen tedavisi gerekebilir.

Zatürre (Pnömoni) Nasıl Önlenir?

Zatürreden korunmak için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Aşı Olmak: Grip ve pnömokok (zatürre) aşıları, risk altındaki kişiler için önemlidir. Özellikle yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerin aşılanması önerilir.
• Hijyen Kurallarına Uymak: Elleri sık sık yıkamak, öksürürken veya hapşırırken ağzı ve burnu kapatmak, enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
• Sigara İçmemek: Sigara içmek akciğerlere zarar vererek zatürre riskini artırır.
• Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek: Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve yeterli uyumak bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Kalabalık Ortamlardan Kaçınmak: Özellikle salgın dönemlerinde kalabalık ortamlardan kaçınmak enfeksiyon riskini azaltır.